Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010

Λατέρνα. Ιστορίες από παλιά...




ΛΑΤΕΡΝΑ.  Λέγεται και ΡΟΜΒΙΑ από τον Ιταλό εφευρέτη ΠΟΜΠΙΑ.  Τα τελευταία 100 χρόνια υπήρξε αγαπητό όργανο, παρά τα λιγοστά μουσικά κομμάτια  που μπορουσε να αποδωσει. ΠΟΜΠΙΑ που είναι όνομα Λατινικά γραμμένο και οι χαρακτήρες του, διαβάστηκαν ως Ελληνικοί  ΡΟΜΒΙΑ και έτσι πηρε το όνομα του το μουσικό όργανο.
Η λατέρνα εξαπλώθηκε γρήγορα στα σοκάκια, σε ταβέρνες, πανηγύρια και σπίτια και γράφτηκαν Σμυρναίικα, δημοτικά, ρεμπέτικα, κανταδόρικα, Εθνικά εμβατήρια, ακόμη και πόλκες, μαζούρκες, βαλσάκια και ταγκό, πολλά από τα οποία είναι ανέκδοτα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές του αιώνα υπήρχαν γύρω στις 5000 λατέρνες στην Κωνσταντινούπολη, Αθήνα και Πειραιά, ένας αριθμός εντυπωσιακός, γιατί σε σχέση με τον τότε πληθυσμό είχε την ίδια πυκνότητα ανά κάτοικο που έχουν σήμερα τα πιάνα.
Παρόλο που δεν είναι παραδοσιακό Ελληνικό όργανο, πρέπει να δοθεί ιστορικό δίκαιο στη λατέρνα: Μεσουράνησε σε μια εποχή που δεν υπήρχε γραμμόφωνο, ραδιόφωνο, στερεοφωνικό, τηλεόραση…κυριολεκτικά τίποτα. Ο κόσμος μπορούσε να ακούσει μουσική μόνο σε κέντρα, γάμους και πανηγύρια. Η μόνη εναλλακτική λύση ήταν η λατέρνα, το μαζικό μέσο μουσικής, με την οποία ο κόσμος ψυχαγωγήθηκε, χόρεψε, διασκέδασε, τόνωσε την Εθνική του συνείδηση, “άκουσε”. Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι ένα σοβαρό κομμάτι από τη μουσική μας κληρονομιά είναι επηρεασμένο από τα ακούσματα και τις τεχνικές δυνατότητες αυτού του οργάνου, όπως η παραδοσιακή ενορχήστρωση, το “μπαγλαμαδάκι”, η χαρακτηριστική τρίλια, το ρυθμικό μπάσσο, οι διφωνίες κ.λ.π.
Η τεράστια επιτυχία της λατέρνας οφειλόταν σε 2-3 «Φράγκους» Κωνσταντινουπολίτες, τον Τουρκόνι, τον Καρμέλλο και τον Αρμάο, που το 1855 έκαναν ένα δυνατό ξεκίνημα, οργανώνοντας μια γραμμή παραγωγής Ευρωπαϊκού προτύπου και συνθέτοντας και γράφοντας αξιόλογη μουσική. Ήταν μια σωστή επιλογή τεχνικά και χρονικά, διότι το όργανο ήταν φορητό, δυνατό σε ένταση, πλούσιο ηχητικά σαν μια μικρή ορχήστρα και δε χρειαζόταν βιομηχανική υποδομή για την κατασκευή του. Κυκλοφόρησαν λατέρνες από 33 έως 42 “πλήκτρα” και πλήθυναν τα εργαστήρια, οι βιοτεχνίες και οι μαθητές.
Υπήρχαν δύο ομάδες ειδικοτήτων: οι πρώτοι - οι “Οργανοποιοί”- κατασκεύαζαν το όργανο και οι δεύτεροι - οι “Σταμπαδόροι”- έκαναν τα τραγούδια. Γνωστά ονόματα: Τουρκόνι, Αρμάο, Γεωργίου, Καρμέλλο, Μπρίντιζι, Τριπολιτσιώτης, Πολύκαρπος, Παπανδρέου, Ντικράν, Αλή Μπέη, Ευθυμίου, Φωτίου,…άνθρωποι που είχαν τεράστια δόξα και αίγλη στην κοινωνία τους.
Όταν κάποιος ασχοληθεί με την κατασκευή και τη στάμπα της λατέρνας αρχίζει σιγά-σιγά να ανακαλύπτει τη μεγαλοφυΐα, το ταλέντο, το μεράκι, την αυτοθυσία αυτών των ανθρώπων που σε εποχές που δεν είχαν ούτε βίδες (τις έφτιαχναν μόνοι τους από καρφιά) μεγαλούργησαν. Μέσα σε ένα αυταρχικό καθεστώς εργασίας με ανύπαρκτη πληροφόρηση, έφτιαξαν ακριβέστατα όργανα που ακόμη και για εμάς σήμερα είναι μια πολύ μεγάλη κατασκευαστική πρόκληση.
 
(Η ανάρτηση αυτή, είχε ως αφορμή το κείμενο που μου έστειλε ο φίλος μου Μιχάλης, και μου θύμισε παλιότερες φωτογραφίες μου στην Αθήνα)

Τρίτη 9 Φεβρουαρίου 2010

No more bricks in the wall...


Ευχαριστώ φίλε junior γιά την πολύ πετυχημένη οπτικοακουστική σου παρέμβαση στην προηγούμενη ανάρτηση.
Μπράβο στους μαθητές και μαθήτριες του 1ου Γενικού Λυκείου Νέας Μάκρης !

Ελεύθερα μυαλά: Πάντα, το ζητούμενο.


Το κείμενο που ακολουθεί αφορά μια ερώτηση
που ήταν θέμα σε εξετάσεις Φυσικής στο
Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης:

«Να περιγράψετε πώς μπορούμε να μετρήσουμε
το ύψος ενός ουρανοξύστη χρησιμοποιώντας
ένα βαρόμετρο».

Ένας φοιτητής απάντησε:
«Δένετε ένα μακρύ σπάγγο στο λαιμό του βαρόμετρου και στη συνέχεια κατεβάζετε το βαρόμετρο από την ταράτσα μέχρι να εγγίζει το έδαφος. Το ύψος του κτιρίου θα ισούται με το μήκος του νήματος συν το μήκος του βαρόμετρου».

Αυτή η πρωτότυπη απάντηση εξόργισε τόσο τον
εξεταστή, ώστε αυτός έκοψε το φοιτητή στο
συγκεκριμένο μάθημα. Ο φοιτητής προσέφυγε
στις αρχές του Πανεπιστημίου, ισχυριζόμενος ότι η απάντησή του ήταν
αναμφίβολα σωστή και ότι αδίκως κόπηκε.

Το Πανεπιστήμιο όρισε έναν άλλο εξεταστή να
διερευνήσει το θέμα και να αποφασίσει εάν
έπρεπε να κοπεί ο φοιτητής ή όχι. Ο κριτής
αυτός θεώρησε ότι η απάντηση που δόθηκε
ήταν πράγματι σωστή, αλλά δεν φανέρωνε
καμία αξιοσημείωτη γνώση Φυσικής.

Για να διαλευκανθεί τελείως το θέμα,
αποφασίστηκε να καλέσουν το φοιτητή και να
του αφήσουν έξι λεπτά, μέσα στα οποία αυτός
θα έπρεπε να δώσει μια προφορική απάντηση
που να μην είναι τόσο απλοϊκή, αλλά να
δείχνει κάποια εξοικείωση με τις βασικές
αρχές της Φυσικής.
Για πέντε λεπτά ο φοιτητής έμενε σιωπηλός, βαθιά απορροφημένος στις σκέψεις του. Ο εξεταστής του θύμισε ότι ο χρόνος τελειώνει και ο φοιτητής απάντησε ότι είχε στο μυαλό του μερικές ιδιαίτερα σχετικές απαντήσεις, αλλά δε μπορούσε να αποφασίσει ποια να χρησιμοποιήσει. Στην προτροπή να βιαστεί, απάντησε ως εξής:

«Κατ' αρχήν, θα μπορούσαμε να ανεβάσουμε το
βαρόμετρο στην ταράτσα του ουρανοξύστη, να
το αφήσουμε να πέσει και να μετρήσουμε το
χρόνο που κάνει μέχρι να φτάσει στο έδαφος.
Το ύψος του κτιρίου μπορεί να υπολογιστεί
τότε από τον τύπο: H=(gt 2)/2. Όμως, δε θα το
συνιστούσα γιατί θα ήταν κρίμα για το
βαρόμετρο».
«Μια άλλη εναλλακτική απάντηση» είπε ο
φοιτητής «είναι η εξής: Εάν υπάρχει ηλιοφάνεια, θα μπορούσαμε να μετρήσουμε το
ύψος του βαρόμετρου, να το στήσουμε όρθιο στο έδαφος
και μετά να μετρήσουμε του μήκος της σκιάς
του. Στη συνέχεια μετρούμε το μήκος της
σκιάς του ουρανοξύστη, και με απλό τρόπο
μπορούμε να υπολογίσουμε το πραγματικό
ύψος του ουρανοξύστη με αριθμητική αναλογία».

«Αλλά, εάν θα θέλατε να αντιμετωπίσετε το
θέμα με ιδιαίτερα επιστημονικό τρόπο, θα
μπορούσατε να δέσετε ένα μικρού μήκους
νήμα στο βαρόμετρο και να το θέσετε σε
ταλάντωση σαν εκκρεμές, πρώτα στο έδαφος
και μετά στην ταράτσα του ουρανοξύστη. Το
ύψος θα μπορούσε να βρεθεί μετρώντας και συγκρίνοντας τις δύο
περιόδους, οι οποίες είναι αντιστρόφως
ανάλογες των τετραγωνικών ριζών των
επιταχύνσεων της βαρύτητας στο έδαφος και
στο ύψος του ουρανοξύστη. Η επιτάχυνση της
βαρύτητας εξαρτάται με τη σειρά της από το
ύψος από την επιφάνεια της γης και συνεπώς
γνωρίζοντας την επιτάχυνση της βαρύτητας στην ταράτσα
βρίσκουμε το ζητούμενο ύψος».

«Α!»είπε πάλι ο φοιτητής, «Υπάρχει κι ένας
άλλος τρόπος, όχι κακός: Αν ο ουρανοξύστης διαθέτει
εξωτερική σκάλα κινδύνου, θα ήταν
ευκολότερο να ανεβεί κανείς τη σκάλα
βάζοντας διαδοχικά σημάδια επαναλαμβάνοντας το μήκος του βαρόμετρου.
Μετά θα ήταν εύκολο να υπολογίσει το ύψος
του ουρανοξύστη προσθέτοντας όλα αυτά τα
μήκη.
Αλλά, αν απλώς θα θέλατε να είστε ιδιαίτερα
βαρετός δίνοντας μια ορθόδοξη απάντηση, θα
μπορούσατε να μετρήσετε την ατμοσφαιρική
πίεση στην ταράτσα και στο έδαφος και να
μετατρέψετε τη διαφορά των millibars σε ανάλογη
διαφορά σε μέτρα.»

«Όμως, επειδή ως φοιτητές
παροτρυνόμαστε συνέχεια να ασκούμε την
ανεξαρτησία του μυαλού μας και να
εφαρμόζουμε επιστημονικές μεθόδους,
αναμφίβολα ο καλύτερος τρόπος θα ήταν να
χτυπήσουμε την πόρτα του θυρωρού και να του
πούμε:
Αν θα ήθελες να έχεις ένα ωραίο καινούριο
βαρόμετρο, θα σου χαρίσω αυτό αν μου πεις το
ύψος του ουρανοξύστη».

Ο φοιτητής ήταν ο Niels Bohr, ο μόνος Δανός που
τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Φυσικής.

Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2010

Πράσινη Ανάπτυξη και Πράσιν' άλογα !!!






Πεντέλη, σήμερα.
Το κατάφυτο (κάποτε) βουνό, ένας από τους τρείς "πνεύμονες" της Αθήνας, όπως είναι ο προσφιλής χαρακτηρισμός από υπουργούς, τηλεπαρουσιαστές, δασολόγους, της καμμένης Πάρνηθας, της καμμένης Πεντέλης και του μισοκαμμένου Υμηττού.
Καμμένα όλα αλλά, ξεχυλίζουν από "ανάπτυξη" που δεν είναι αυτό που θα λέγαμε "πράσινη" αλλά, ποιός νοιάζεται;
Είναι απίστευτο το τι παλάτια χτίζονται εκεί πάνω. Είναι εξωφρενικό να διαπιστώνει κανείς ιδίοις όμασι, τι σημαίνει διαφθορά, διαπλοκή, βρώμικο χρήμα, "επενδύσεις".
Το τι "καγιέν" και "μερσεντέ" κυκλοφορεί δεν λέγεται !
 Ζήτω η οικονομική Κρίση !!!